KÖTÜLÜĞÜN SIRADANLIĞI
Facebook Twitter Pinterest LinkedIn KÖTÜLÜĞÜN SIRADANLIĞI İNSAN PSİKOLOJİSİNDE KÖKENLERİ VE TOPLUMSAL YANSIMALARI Yeryüzünde var olan kötülüğün doğası ve nedenleri üzerine düşündüğümüzde, safça bir soru […]
KÖTÜLÜĞÜN SIRADANLIĞI
İNSAN PSİKOLOJİSİNDE KÖKENLERİ VE TOPLUMSAL YANSIMALARI
Yeryüzünde var olan kötülüğün doğası ve nedenleri üzerine düşündüğümüzde, safça bir soru gibi görünebilir; ancak psikoloji ve insan davranışlarını anlamak için önemli bir konu olan kötülüğün sıradanlığına dair bir bakış açısı sunmak istiyorum. Kötülük, genellikle birçok etkenin bir araya gelmesi sonucu ortaya çıkar ve yalnızca bireysel bir eylem değildir.
Sosyal psikolog Roy Baumeister, kötülüğün kökenlerini dört temel sebepte bulur.
İlk olarak, maddi kazanç veya iktidar elde etme arzusu, kötülüğün bir kaynağıdır. Bu, insanların hedeflerine ulaşmak için meşru yolların dışına çıkmaya eğilimli olduğu durumları açıklar. Kötülük yapma niyeti, amaçtan çok kullanılan araçlarla belirlenir. Kişi, meşru yollarla başarılı olamayacağına inanırsa, şiddete veya etik dışı yöntemlere başvurabilir.
Kötülüğün ikinci kaynağı, bencillik hissinin tehdit altında hissedilmesidir. İnsanlar yüksek özsaygıya sahip olduklarında, bu özsaygıları sorgulandığında saldırganlık artabilir. Ego tehditlerine en duyarlı olanlar, özellikle kendileri hakkında şişirilmiş ve abartılmış inançlara sahip olanlardır.
Üçüncü olarak, kötülüğün bir diğer kaynağı, idealizmdir. İnsanlar kendilerini iyiliğin temsilcileri olarak görüyorsa, rakip insan ve gruplara kötülük yapma hakkını kendilerine verme eğilimindedirler. Bu, soylu amaçlar uğruna şiddetin veya saldırganlığın meşrulaştırılmasına yol açabilir.
Son olarak, bazı insanlar zarar vermekten zevk alabilirler. Ancak bu tür insanlar kötülük işleyenlerin küçük bir azınlığıdır. Kötülük eylemleri, içsel baskılar ve frenlerin zayıf olduğu anlarda ortaya çıkar. Bu, insanların çoğunlukla “cinnet anında” suç işleyebileceğini öğretir.
Kötülük, sıradan insanlar arasında yaygın bir olgudur ve genellikle dışarıdan bakıldığında kötülüğün belirgin işaretleri bulunmayabilir. Hannah Arendt, sıradan insanların, insanlıktan çıkartılacak kadar korkunç eylemler işleyebileceğini gözlemlemişti. Sıradan insanların sıradan görünmesi, kötülüğün sıradanlığına bir örnek olabilir.
Bu durum, kötülüğün sadece içgüdüler veya kalıtım tarafından açıklanamayacağını gösterir. Kötülük, büyük ölçüde öğrenilmiş bir davranıştır ve çoğu zaman duruma bağlıdır. Bu nedenle, toplumun bir parçası olarak, kötülüğü azaltmak ve önlemek için çeşitli stratejiler geliştirebiliriz.
Sonuç olarak, kötülüğün kökenleri karmaşık ve çok yönlüdür. İnsan psikolojisi, toplumsal dinamikler ve kişisel faktörler bu konuda önemli bir rol oynar. Ancak bu anlayışla, kötülüğü anlamak ve toplumsal düzeyde mücadele etmek için daha iyi donanmış olabiliriz. İnsan doğasını anlamak ve insanları daha iyi bir toplum inşa etmeye teşvik etmek, kötülüğün sıradanlığına karşı bir adım olabilir.