PLATON’UN DEVLET KİTABI GÜNCEL Mİ ?

Bir Felsefe Klasiğinin Güncelliği

Platon, Antik Yunan’ın en büyük filozoflarından biridir. Onun eserleri, binlerce yıldır insanlığın en temel sorularına cevap aramaktadır. Platon’un en ünlü eseri ise Devlet’tir. Devlet, Platon’un ideal toplum düzeninin, adaletli bir devletin nasıl olması gerektiğini anlattığı bir siyasetname tarzındaki kitaptır. Bu kitap, dünya tarihinde ilk ütopya örneğidir.

Devlet, Sokrates ve yanındakiler arasındaki diyaloglardan oluşmaktadır. Bu diyaloglarda, adalet, eşitlik, iyilik, güçlülük gibi kavramlar tartışılmakta ve ideal devletin özellikleri ortaya konmaktadır. Platon, ideal devletin yöneticisinin bir filozof kral olması gerektiğini savunmaktadır. Filozof kral, bilge ve erdemli bir kişi olmalı ve yönettiği insanların iyiliğini gözetmelidir. Platon, yönetim şekillerini tek adamın, birkaç kişinin ve çoğunluğun yönetimi olarak üçe ayırmaktadır. Bunlardan en iyisi filozof kralın yönetimidir. En kötüsü ise tiranın veya zorbanın yönetimidir.

Platon’un Devlet kitabı, günümüzde de okunması gereken bir felsefe klasiği olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kitapta dile getirilen sorunlar ve çözüm önerileri, modern siyaset ve hukuk felsefesinin temellerini oluşturmaktadır. Platon’un ideal devlet tasarımı, belki gerçekleştirilemez bir hayal olarak görülebilir. Ancak bu hayal, insanlığın daha iyi bir dünya arayışının bir ifadesidir. Platon’un Devlet kitabını okuyarak, hem Antik Yunan düşüncesine hem de kendi zamanımızın sorunlarına farklı bir bakış açısı kazanabiliriz. Bu kitap, bize adaletli ve mutlu bir toplum için neler yapabileceğimizi sormamızı sağlayacaktır.

Platon’un Devlet kitabında verdiği tavsiyelerden günümüze uyarlayabileceğimiz bazıları şunlardır:

Filozof kralın yönetimi, günümüzde demokratik bir sistemin içinde yer alabilir. Filozof kral, toplumun seçtiği, bilgili ve liyakatli bir lider olabilir. Bu lider, toplumun çıkarlarını gözeterek, akılcı ve adil kararlar alabilir. Bu şekilde, toplumun katılımı ve liderin bilgeliği bir arada sağlanabilir.
Platon’un ideal devletinde, insanlar yeteneklerine göre üç sınıfa ayrılmaktadır: yöneticiler, askerler ve işçiler. Bu sınıflar arasında eşitlik ve uyum sağlanmaktadır. Günümüzde de insanlar, meslekleri ve rolleri gereği farklı sınıflara aittir. Ancak bu sınıflar arasında adaletli bir paylaşım ve iş birliği olmalıdır. Herkesin haklarına saygı duyulmalı ve herkesin katkısı takdir edilmelidir.
Platon’un Devlet kitabında, eğitim çok önemli bir yer tutmaktadır. Platon, ideal devletin vatandaşlarının iyi bir eğitim alması gerektiğini savunmaktadır. Eğitimde müzik, spor, matematik ve felsefe gibi alanlar yer almaktadır. Günümüzde de eğitim, toplumun gelişimi için hayati bir öneme sahiptir. Eğitimde sadece bilgi değil, aynı zamanda ahlak, sanat ve spor da yer almalıdır. Eğitim, insanların hem bireysel hem de toplumsal potansiyellerini ortaya çıkarmalıdır.

Bu tavsiyeler, Platon’un Devlet kitabının günümüzde de geçerli ve değerli olduğunu göstermektedir. Bu kitap, bize felsefenin siyasetle nasıl ilişkili olduğunu ve siyasetin felsefeye nasıl ihtiyaç duyduğunu göstermektedir. Platon’un Devlet kitabını okuyarak, hem kendimizi hem de toplumu daha iyi anlayabilir ve geliştirebiliriz.

ELEŞTİRİLER

Ancak bu kitap, aynı zamanda eleştirilere de açıktır. Platon’un ideal devlet tasarımı, bazı noktalarda gerçekçi olmaktan uzaklaşmakta ve insan doğasını ihmal etmektedir. Bu kitaba bir de eleştirel gözle bakmak isterseniz, şu noktalara dikkat edebilirsiniz:

Platon’un filozof kral fikri, günümüzde demokrasi anlayışıyla çelişmektedir. Filozof kral, toplumun çoğunluğunun iradesini yansıtmayabilir. Ayrıca filozof kralın kim olacağı ve nasıl seçileceği sorunu da vardır. Filozof kralın yetkileri ve sınırları da belirsizdir. Bu durum, filozof kralın tirana dönüşmesine yol açabilir.
Platon’un sınıf ayrımı fikri, eşitlik ve adalet ilkesine aykırıdır. Platon, insanları doğuştan altın, gümüş ve demir olarak üçe ayırmaktadır. Bu ayrım, insanların özgür iradelerini ve seçim haklarını kısıtlamaktadır. Ayrıca sınıflar arasında geçiş imkânı da çok zordur. Bu durum, toplumda huzursuzluk ve isyanlara neden olabilir.
Platon’un eğitim fikri, sanat ve kültürü yok saymaktadır. Platon, eğitimde sadece müzik, jimnastik, matematik ve felsefeye yer vermektedir. Ancak bu alanlar, insanlığın tüm yaratıcılık ve ifade potansiyelini karşılamamaktadır. Platon, sanatçılara ve şairlere devletinde yer vermemektedir. Bu durum, toplumun ruhsal gelişimini engellemektedir.

Bu eleştiriler, Platon’un Devlet kitabının sorgulanması gereken bir eser olduğunu göstermektedir. Bu kitap, bize ideal devletin nasıl olması gerektiğini değil, nasıl olmaması gerektiğini de öğretmektedir. Platon’un Devlet kitabını okurken hem onun felsefesine saygı duymalı hem de onun hatalarından ders çıkarmalıyız.

BU GÜN DEĞİLSE NE ZAMAN ?

admin